Paslanmaz Çelik Nedir ?
Paslanmaz çelikler 20. yy başında başlıca kimya endüstrisinde
yüksek korozyon dayanımı gerektiren uygulamalar için üretilmiştir.
Yıllar boyunca çeşitli ortamlara dayanabilmesi için 100 den fazla
çeşit paslanmaz çelik ortaya çıkmıştır.
Paslanmaz çelikler 20. yy başında başlıca kimya endüstrisinde yüksek korozyon dayanımı gerektiren uygulamalar için üretilmiştir. Yıllar boyunca çeşitli ortamlara dayanabilmesi için 100 den fazla çeşit paslanmaz çelik ortaya çıkmıştır.
Paslanmaz çelikler bileşimlerinde en az % 10,5 krom içeren, çelik alaşımlarıdır.
Değişik kimyasal bileşimleri sayesinde, alaşımsız çeliklere kıyasla korozyona karşı önemli ve farklı dayanıklılıklar gösterirler. Alaşımdaki Cr çeliği paslanmaz yapar ve miktarı yükseltilerek korozyon dayanımı arttırılabilir. Üstün korozyon dayanımını yüzeye kuvvetle tutunmuş, yoğun sünek çok ince oksit tabakası sağlar. Bu ince tabaka uygun koşullar altında kendini yenileme özelliğine sahiptir.
İçerikdeki Ni çoğunlukla çeliğin sünekliğini ve kolay şekillenebilmesini sağlar.
Cr miktarının arttırılmasının yanı sıra Ni ve Mo Cu, Ti, Azot, Al gibi elementlerin ilavesiyle dayanıklılık özellikleri arttırılıp, her türlü ihtayaca uygun malzeme üretilmesi sağlanmaktadır.
Sınıfları ve Kullanım Alanları
Paslanmaz çelikler de iç yapıyı belirleyen en önemli alaşım elementleri önem sırasına göre krom nikel molibden ve ma ngandır. Bunlardan krom ve nikel iç yapının ferritik veya östenitik olmasını belirler.
- İç Yapı : Ana Alaşım Elementleri
- Ferritik : Cr
- Östenitik : Cr, Ni , Mo
- Martensitik : Cr, C / Ni
- Duplex : Cr, Ni , Mo (Östenitik çeliklere göre yüksek krom, düşük Nikel)
Östenitlik nedir ?
Paslanmaz çeliğin en çok kullanılan türüdür. Bu grup en çok kullanılan 304, 316 kalite çelikleri ve yüksek alaşımlı 310S kalite çelikleri ihtiva eder.İçeriğinde min. % 7 oranında bulunan nikel çelik yapıyı tamamen östenitik yapar. Nikel malzemeye süneklik, geniş sıcaklık aralığında çalışma olasılığı, manyetik olmayan özellikleri ve iyi kaynaklanabilirlik kazandırır. Östenitik paslanmaz çelik uygulamaları Zücaciye, konteyner, endüstriyel borulama ve kaplar, mimari cephe ve inşaat yapılarını içerir.
Ferritik nedir ?
Bunlar düşük karbonlu ve % 12 – % 18 krom içeren paslanmaz çelik türüdür. En çok kullanılan türü 430 kalite çeliklerdir. Yapı itibariyle yumuşak çeliklere benzerler, ancak korozyon dayanımları yüksektir. Ferritik çeliklerin başlıca kullanım yerleri; mutfak gereçleri, çamaşır makinaları, iç mekan dekoratif uygulamalar, otomobil şasi parçaları, egsoz elemanları, sıcak su tanklarıdır.
Östenitik-Ferritik (Duplex)
Östenitik ve ferritik fazlardan oluşan içyapısı nedeniyle dublex paslanmaz çelik adını alırlar. Alaşımda yüksek oranda krom % 18-28 ve orta miktarda Nikel (% 4,5-8) içeren çeliklerdir. İçerikte % 8 nikel olması tam östenitik yapı için yetersizdir. Dubleks yapısı hem kuvvet ve süneklik sağlar.Duplex çelik çoğunlukla petrokimya, kağıt ve gemi inşa sanayinde kullanılır.